Het Maagjesbolwerk oogt als een fort in het centrum van Zwolle. Passanten zien een bakstenen kolos, omgeven door water en met, sinds kort, nieuw beglaasde luifels ter vervanging van de industrieel ogende platen draadglas op het dak. Dit glas en de bevestigingsconstructie bleken te gevoelig voor harde windvlagen en raakten bij verschillende stormen beschadigd. Tijd om niet telkens te herstellen maar om definitief in te grijpen vond de VvE Woningen Maagjesbolwerk. Service Glasherstel OverGelder uit Deventer verving het draadglas voor gelaagd glas met matte folie. In samenwerking met Vlakglas Recycling Nederland (VRN) is het oude glas gerecycled.

Auteur: Marco Groothoff / Glas in Beeld

Het Maagjesbolwerk is een – in 2001 gebouwd – appartementencomplex met ondergrondse parkeergarage en winkelruimten. Boven de diverse dakterrassen en galerijen zijn luifels toegepast, die zijn samengesteld uit stalen profielen met hierop glaspanelen. In 2008 is tijdens een storm voor het eerst schade opgetreden aan diverse luifels. Tijdens volgende stormen ontstond meer schade. Reden om de bestaande glaspanelen te verwijderen, al duurde het nog een kleine tien jaar voor de werkelijke uitvoering daarvan startte. Het draadglas is uiteindelijk in de zomer van 2017 door Service Glasherstel OverGelder verwijderd. Op dat moment was het voor de VvE nog niet duidelijk of en hoe het glas werd vervangen.

Recycling draadglas
Het verwijderen van de bestaande glasplaten – 9 millimeter dik, 832 stuks en 1.300 vierkante meter in totaal – was al een hele klus. Maar daar kwam ook nog eens het afvoeren en storten van het glas bij kijken. ‘En waarom storten?’, vroeg Richard Ackerstaff, directeur van Service Glasherstel OverGelder, zich af. ‘Het ging weliswaar om draadglas, maar ook dat is grotendeels herbruikbaar. Dat bleek al snel na contact met VRN opgenomen te hebben. Eén belletje was genoeg. We hadden binnen een dag twee 18 kuub-containers klaar staan en geen omkijken meer naar het afval. Bovendien wisten we dat het goed terecht komt. Dat werkte erg prettig.’

Het glas ging naar een gespecialiseerde recycler voor hergebruik in flessen, drinkglazen of glaswol. Cor Wittekoek, directeur van VRN: ‘We putten de aarde uit en beschikken over materiaal (glas) dat voor 100 procent herbruikbaar is, zonder aan kwaliteit in te boeten. Het is goed om te merken dat bedrijven als Service Glasherstel OverGelder al meer dan tien jaar kiezen voor recycling. Wij proberen ze daar zo veel mogelijk bij te ondersteunen. In dit geval is door het hernieuwd inzetten van de ruim 23 ton aan vlakglas meer dan 2.700 kilogram CO2 bespaard.’

Gelamineerd glas
Het duurde tot 2019 voordat de VvE eruit was op welke wijze de glasluifels van Het Maagjesbolwerk opnieuw beglaasd zouden worden. Daar kwam ook bij dat onderzocht moest worden hoe het kon dat het bestaande glas losliet en hoe dit bij eventuele vervanging kon worden voorkomen. ‘We hebben voor de constructieve draagstructuur advies ingewonnen bij Lievense Ingenieurs & Adviseurs’, vertelt Ackerstaff. ‘In het daaruit voortgekomen rapport licht dit bureau de detailberekening van de bevestiging van de glaspanelen toe. De nieuwe glaspanelen worden middels een nieuw bevestigingssysteem verankerd aan de onderconstructie. Ook de glassamenstelling komt eruit voort: 44.2 gelamineerd glas. De VvE koos daarbij voor een matte folie.’

De montage is in meerdere fasen uitgevoerd. In het najaar van 2019 heeft Service Glasherstel OverGelder het bestaande T45 profielsysteem ingekort en extra verankerd. In die periode zijn ook houten mallen gemaakt voor de 65 ruiten in speciaal formaat. De overige ruim 750 ruiten zijn rechthoekig in meerdere maten: 140-642 x 3.340, 350-642 x 2.110 en 200-633 x 2.745 millimeter. Het glas is geleverd door Van Noordenne Glas.

Uitdagende montage
De montage van het gelaagde glas vond dit voorjaar van half april tot half mei plaats. Het veilig werken op hoogte was daarbij één van de uitdagingen. Om de gevaren verbonden aan het werken op hoogte zoveel mogelijk te beperken is in eerste plaats een inventarisatie van de risico’s noodzakelijk. Ingevolge de Arbowet is een werkgever verplicht om een Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) te laten plaatsvinden. ‘Door het werken op een grote hoogte van 18 meter en het grote materieel dat nodig was, was het een uitdagend project’, besluit Ackerstaff. ‘We hadden naar aanleiding van de schade door meerdere stormen reeds verschillende vervangingen gedaan. Daardoor waren we goed voorbereid voor de demontage van het draadglas in 2017.’

Door de kennis van de situatie, het advies van Lievense en het opstellen van een uitvoerig veiligheidsplan is volgens Ackerstaff ook de montage van het nieuwe glas volledig volgens plan verlopen. Belangrijk daarbij was ook het Trigade, Jakob Croeze (HVK) speciaal opgestelde protocol voor het werken op hoogte. ‘Er stond dit voorjaar flinke wind en je begrijpt dat het best spannend is om dan op hoogte te werken, zelfs als je veilig bent aangelijnd’, besluit Ackerstaff die ook zelf aan de montage heeft meegewerkt. ‘Je doet het met elkaar en bij zo’n bijzondere klus is het ook voor het team extra motiverend als ik niet alleen langs kom om te kijken of alles goed gaat, maar ook zelf m’n handen uit de mouwen steek.’

WAT ZEGT DE WET OVER WERKEN OP HOOGTE?

Werkzaamheden op hoogte mogen alleen worden uitgevoerd vanaf een veilige en ergonomisch verantwoorde steiger, stelling, bordes of werkvloer. Als dat niet mogelijk is, dan moet het meest geschikte arbeidsmiddel gekozen te worden om het werk zo veilig mogelijk uit te voeren. De RI&E moet uitwijzen welk middel voor een bepaalde situatie het meest geschikt is.

Er zijn verschillende wettelijke regels en richtlijnen opgesteld als het gaat om werken op hoogte. Het Arbobesluit geeft hierbij wettelijke richtlijnen voor de volgende onderwerpen.

• Voorkomen valgevaar – de werkgever moet de nodige maatregelen treffen.
• Hijs- en hefwerktuigen voor personen.
• Gebruik van arbeidsmiddelen voor werken op hoogte, zoals ladders, steigers en trappen.

Er zijn verschillende situaties denkbaar waarin de werkgever maatregelen moet nemen.

• Er wordt gewerkt op 2,5 meter hoogte of meer.
• Bij risico’s voor de werknemer, ook als het hoogteverschil kleiner is dan 2,5 meter. Denk bijvoorbeeld aan werken boven water of bij aanwezigheid van verkeer.
• Wanneer er wordt gewerkt op arbeidsplaatsen die in beweging zijn of kunnen komen en waarbij sprake is van valgevaar.

CURSUS VEILIG WERKEN OP HOOGTE

Kenniscentrum Glas geeft een cursus voor het veilig werken op hoogte, speciaal gericht op bedrijven in de glasbranche. Door de wetgever is bepaald dat vanaf een hoogte van 2,5 meter voorzieningen moeten worden getroffen tegen valgevaar. Het uitvoeren van werkzaamheden op hoogte brengt grote risico’s met zich mee als er onvoldoende maatregelen worden genomen om de gevaren tegen te gaan. De te nemen maatregelen dienen te bestaan uit het opleiden en instrueren van medewerkers en het ter beschikking stellen van de juiste middelen. Tijdens de cursus leren de deelnemers de risico’s bij het werken op hoogte te herkennen en weten zij hoe en welke maatregelen er moeten worden genomen om veilig en gezond aan de slag te gaan.